Llegamos al filo del Bord´ualto y tiramos los atados, enseguidita tamién nosotros nos tendimos, pero cayimos malamente; sinembargo tuvimos que paramos d´inmediato y nos escuendimos detrás de la paccha. Seguimos corriendo por medio de los verdes trigales y el jinete se nos veniya encima, cada vez más cerquita.
Aura cada bulto nos pesaban como diez fanegas y las patas ya no daban
n´iun paso más. Nos detenimos junto una pequeña cequia casi sin agua, pero con
mucho pasto creciu en los bordos, con montones de crecius helechos, y´asta se
podiya ver en el jondo, rociadas matas de berros; ande navegaban algunos negros
ocollos en los charcos chiquitos, qu´iademás como que cotimbiaban muy temerosos
y´así y todo, nos metimos d´iadebajo d´esas ramas que nos tapaban enteritos.
Solo s´ioyía el trote seco y´apurau d´ese caballo negro qu´espantaba hasta las
brujas y las continuas maldishiones que dejaba escapar ese terrible y
gigantesco jinete. Creyo q´uemos esperau tuita una hora entera. Allí,
escuendidos, con nuestra carga, acesábamos como dos perros agitaus y´estábamos
colocaus frent´ia frente en ese refugio improvisau, pero el alma tuaviya se nos
escapaba por la boca abierta, los ojos como que´sesaliyan de puro miedo
y´apareció un temblor que nos haciya sudar a chorros.
Cuando sacamos la torocma, y´astaba escureshendo. D´iapocos juimos
sallendo de nuestro escondite y ya n´uaviya nadies. Cargamos d´aidenuevo
nuestra preciada carga y trote, trote emprendimos la retirada, más asustados
q´uiuna cora maltona pasando por l´Apacheta a las doce de las doce de la noche.
-¡Oíte, Juan de Dios, creyó que tenemos que quitarnos los caucachos
pa´cortar camino…
-Creyo que tenís razón, Mateyo; la noche está muy cerrada y ya no se
mira nada… Tenemos qu´iandar con mucho ciudau porque de repente nos tocpimos
co´nalgúna champa y nos sacamos la miéchica, so´uretodo, aura qu´ian limpiau el
acequión y tuitos los bordos están llenitos de basura…
-Pero, mirá; creyó qu´estamos con suerte, aquisito nomá está la
lloclla, la cruzamos y hay detrás está nuestra casa…
-¡Sí! Esta vez nos imos librau d´iuna güena… Un tantito más y´el
Macote nos agarra a zurriagazos, pa´mañana, creyó que debemos yir and´el
Aquilino… Sus cuartillas díalfalfa son más chicas, pero no las cuida tanto…
¡Maver, cateya que n´uaya nadies en el callejón que va directo a la casa…
D´iaseguro y´astán muy preiocupaus… Y´an prendiu las luces de los postes…
-¡Tenís razón, Mateyo; allí está nuestra mamitay!
-¿Qué les ha pasau? D´iaseguro s´ain puesto a jugar y no s´ian dau
cuenta de la hora… Su padre le va a sobar el lomo, ¿no ven que y´as las shete
de la noche? ¡Aura puena! ¡Tenís qu´echarte sebo al lomo!
-¡Casi nos chapa el Macote… Tuvimos qu´escondernos por más de dos
horas! ¿Y tuaviya nos van a castigar? Entonce, mañana, ¡que vayan el Pascual
y´el Valentín! Después que casi nos da una terciana de puro susto y tuvimos que
meternos a la cequia como huacochas pa´que no nos veyan…
-Nosotros creyimos que les habiya pasau algo malo… Yo l´explico a
vuestro tata… ¡Dejen sus atados en el depósito! ¡Vayan a lavarse y siéntense a
la mesa! ¿Quieren que les sirva un Americano?
-¡Estamos sin comer dend´el almuerzo…que seyan dobles pueee!
-¡Güeno, güeno… que seyan dobles, por el susto que s´ian pegau!
Al rato, limpios y ya repuestos del susto, recién se nos vino e´lalma
al cuerpo y´astamos con el trinche en la mano pa´arle fin a esos esperados
cinco platitos llenos con diferentes picantes; mientras tanto, nos pusieron un
plato de Escribano y un güen bebe de chicha p´aplacar la sé.
-Oye, Mateyo, ¿qué t´ia pareciu el escribano? ¿Está suave, nooo?
-¿Suave? D´iaseguro no t´iatocau una vena de rocoto… ¡Mañana me
decís cómo h´astau! ¡Salú!
AREQUIPEÑISMOS: basado en el Diccionario de Arequipeñismos de Juan Gmo.
Carpio Muñoz
APACHETA: cementerio
AURA PUENA: Interj. ¡Ahora pues! Amenaza: posible castigo o reprimenda
BEBE: el vaso más pequeño de chicha
BORDO: borde de una chacra, generalmente
BORD´UALTO: bordo alto
CATEYAR: mirar, atisbar; fisgonear
COTIMBIAR: retozar, corcobear
DENDE: desde
DETENIDOS: por detuvimos
DOBLES: picantes servidos en platillos individuales
ESCRIBANO: entremés o entrada hecha con papas hervidas, tomate, rocoto;
sal y pimienta
FANEGA: medida para granos
JONDO: hondo
MALTONA: juvenil
OCOLLO: renacuajo
PACCHA: cascada; caída de agua
PICANTE: plato típico de una picantería que tiene picor
TERCIANA: tembladera
TOCPIR: tropezar
TRINCHE: tenedor
No hay comentarios.:
Publicar un comentario